Vì sao Trung Quốc phải xây dựng những ‘thành phố ma’ nhiều như vậy, và họ hiện đang gặp khó khăn như thế nào? Dưới đây là cuộc trò chuyện cùng Tiến sĩ Horace “Woody” Brock về lĩnh vực đầu tư hạ tầng.
Tiến sĩ Horace “Woody” Brock, Chủ tịch Công ty Strategic Economic Decisions (một công ty tư vấn và dự báo kinh tế vĩ mô), rất say mê với lĩnh vực đầu tư hạ tầng. Các nhà kinh tế học dự báo Mỹ sẽ đầu tư 10 nghìn tỷ USD vào cơ sở hạ tầng trong năm tới.
Mặc dù vậy, theo tiến sĩ Brock, con số đó chưa thấm vào đâu so với Trung Quốc.
Đại Kỷ Nguyên: Thưa tiến sĩ, Trung Quốc là một trong những quốc gia đã đầu tư nhiều nhất vào cơ sở hạ tầng trong thập kỷ qua. Liệu họ có thu được lợi nhuận cao từ hoạt động này không?
Tiến sĩ Brock: Câu trả lời rất rõ ràng. Khi bạn xây đường ở nơi vắng người, hay tại các thành phố ma, bạn sẽ thu được tỷ suất lợi nhuận âm cực lớn. Lúc đầu, Trung Quốc không làm thế. Trong giai đoạn từ 1981 đến 2005, theo tôi, Trung Quốc đã đầu tư nhiều vào cơ sở hạ tầng, nhưng họ đã làm đúng ở thời điểm đó. Khi họ vay tiền, họ không xây đường xá vô tội vạ, họ xây các thành phố mới cùng với hệ thống đường và tàu hỏa đến đó.
Họ đã làm điều này trong 25 năm. Theo lý thuyết, điều này làm tăng năng suất và tăng trưởng kinh tế ở mức cao, thực tế diễn ra đúng như vậy. Lý thuyết tốt không bao giờ sai.
“Chính quyền sợ người dân.”
Đại Kỷ Nguyên: Thưa tiến sĩ, nhưng sau đó những gì đã xảy ra?
Tiến sĩ Brock: Trước đây, bạn chưa từng nghe một từ nào về “nợ xấu” ở Trung Quốc. Nhưng bắt đầu từ 2010, bạn đã nghe thấy từ này. Khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu xảy ra, chiến lược xuất khẩu của Trung Quốc đã thất bại.
Chính quyền đã hi vọng tăng tiêu dùng và giảm đầu tư từ 45% xuống còn 32% GDP. Nhưng điều này không thực hiện được, bởi vậy họ quay trở lại đầu tư vô tội vạ nhằm duy trì việc làm cho người lao động khi câu chuyện xuất khẩu thất bại.
Họ phải làm vậy, bởi Trung Quốc khác hẳn với Nga. Ở Nga, khi có khủng hoảng kinh tế, công nhân sẽ đi nhậu say. Nhưng ở Trung Quốc, người dân sẽ bạo động, và họ ghét Đảng Cộng sản Trung Quốc, nơi toàn những người hành xử như côn đồ và lừa đảo.
Chính quyền này sợ người dân. Đó là lý do tại sao…. ông Tập Cận Bình đã nói với các nhà băng rằng “Tôi không quan tâm việc các ông mất tiền, không được ngừng tài trợ cho các dự án mới. Các nhà máy không được dừng sản xuất. Chúng ta cần đảm bảo công việc cho người lao động”
Đại Kỷ Nguyên: Thưa ông, ông nghĩ sao về suy thoái kinh tế hiện nay ở nước này?
Tiến sĩ Brock: Trung Quốc hiện đang gặp rắc rối và họ xứng đáng bị như thế bởi họ đã xây tới 18 thành phố ma, bạn có thể đã biết điều này rồi. Trung Quốc hiện có khoản nợ khổng lồ, vì hiện giờ họ không đầu tư vào những hạng mục sinh lời. Họ không làm vậy.
Họ chỉ giữ cho người lao động có việc làm. Thế giới ấn tượng mạnh trước việc Trung Quốc đã vượt qua đại suy thoái với GDP tăng trưởng cao. Như Joyn Maynard Keynes đã chỉ ra trong lý thuyết của ông, chỉ đào đường rồi lấp lại cũng làm tăng GDP.
Nhưng một số việc đã xảy ra vào ngày 3/1/2013, khi kinh tế thế giới đã phục hồi. Trung Quốc tìm nguồn thu từ các khoản đã đầu tư, nhưng đoán xem họ tìm thấy gì? Chẳng có một xu nào”. Điều đó có nghĩa là không còn tăng trưởng và đó là lý do tại sao một số ngân hàng địa phương đã phá sản.