Cục trưởng Phạm Trọng Đạt nhận định với chỉ đạo của Thủ tướng, việc tặng quà tết sẽ giảm đi, đồng thời hạn chế được yếu tố không lành mạnh trong việc tặng quà.
Cục trưởng Cục chống tham nhũng Phạm Trọng Đạt
PV: Theo ông, dấu hiệu nào để nhận biết việc tặng, nhận quà tết có dấu hiệu không lành mạnh?
Ông Phạm Trọng Đạt: Từ năm 2007, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 64/2007/QĐ-TTg về quy chế tặng quà, nhận quà và nộp lại quà tặng của cơ quan, tổ chức, đơn vị có sử dụng ngân sách nhà nước và của cán bộ, công chức, viên chức.
Điều này đồng nghĩa với việc cấm dùng tiền ngân sách để mua quà tặng nhau, dù là dùng 1.000 đồng tiền ngân sách nhà nước để mua quà tặng cho cán bộ, công chức, viên chức cũng là vi phạm.
Trong trường hợp dùng tiền túi để mua quà tặng cho cán bộ trong dịp tết nhằm đạt được mục đích nào đó, mưu lợi cá nhân, có dấu hiệu tham nhũng cũng là vi phạm nguyên tắc
Tuy nhiên, phát hiện việc tặng quà tết trái quy định là việc không dễ dàng vì vấn đề này còn liên quan tới phong tục, tập quán, truyền thống dân tộc.
Không ai cấm chuyện người ta đến chúc tết, tặng quà nhau bằng tình cảm.
Việc cho/mừng tuổi nhau vài ba trăm nghìn, hoặc những thứ có giá trị vật chất nhỏ, thì đó là chuyện hết sức bình thường phù hợp với phong tục của dân tộc.
Tuy nhiên, có những trường hợp người ta lợi dụng vào việc tặng/biếu quà với giá trị vật chất lớn để phục vụ cho mục đích, ý đồ không lành mạnh. Bởi lẽ, có những trường hợp người ta có thân thiết gì với nhau đâu mà tặng, biếu tài sản lớn đến thế.
Tặng nhiều những thứ có giá trị vật chất lớn như thế là có vấn đề rồi còn gì nữa! Hay nói cách khác, làm gì có chuyện bỗng dưng người ta tặng nhau số tài sản lớn đâu!
Trong trường hợp này, người được nhận quà phải xem xét, đặt câu hỏi rằng, người ta tặng quà cho mình với mục đích gì? hay có ý đồ gì không tốt? hay tặng quà, biếu quà để nhờ vả, chạy trọt công việc?
Tuy nhiên muốn phát hiện việc tặng quà không lành, vi phạm phải xem xét cẩn trọng, căn cứ theo quy định đã ban hành chứ không thể nhìn vào hiện tượng để kết luận bản chất vấn đề.
Ngay cả trường hợp cơ quan có trách nhiệm phát hiện việc tặng quà, nhận quà không đúng quy định, thì việc xử lý có gặp khó khăn gì không, thưa ông?
Ông Phạm Trọng Đạt: Bây giờ rất ít trường hợp tặng quà nhau bằng tiền. Thay vào đó là các món quà có giá trị tài sản lớn hơn (nhà, xe, thẻ thanh toán tiền…).
Việc tặng quà, nhận quà, gắn liền với thu nhập, tài sản của cán bộ.
Do đó, song song với việc kiểm soát vấn đề tặng quà không đúng quy định, thì phải minh bạch về thu nhập, tài sản của cán bộ.
Quản lý được thu nhập mới quản lý được cái gốc của vấn đề là tiền, tài sản của người ta có được do đâu?
Tặng quà tết được xem như một nét văn hóa truyền thống của dân tộc
Tuy nhiên, thực tế thì việc quản lý tài sản thu nhập đầu vào của cán bộ (những người trong diện kê khai tài sản ) hiện đang gặp nhiều khó khăn.
Trong dự thảo luật phòng chống tham nhũng mới, có đề cập rất rõ tới việc quản lý tài sản thu nhập. Nhưng muốn quản lý được thì phải kê khai tài sản cho nó tốt.
Như vậy, đâu là mấu chốt của vấn đề để lành mạnh hóa việc tặng quà tết?
Ông Phạm Trọng Đạt: Vấn đề quan trọng nhất là ý thức, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc nhận, tặng quà. Họ phải là người gương mẫu, nghiêm túc thực hiện và nêu gương cho cấp dưới.
Cấp trên mà làm được như vậy thì cấp dưới người ta hoan nghênh quá!
Hiện tại, đường dây nóng của Cục chống tham nhũng đã hoạt động để tiếp thu những phản ánh về việc nhận, tặng quà tết có dấu hiệu trái quy định.
Trên cơ sở đó, Cục chống tham nhũng sẽ nghiên cứu, xem xét xử lý. Những vấn đề gì thuộc thẩm quyền của địa phương, ban, ngành, chúng tôi sẽ đề nghị xem xét xử lý nếu phát hiện vi phạm.
Trong trường hợp phát hiện vi phạm sẽ xử lý nghiêm theo quy định. Càng lãnh đạo càng phải xử lý nghiêm.
Ông nhận định thế nào về xu hướng tặng quà tết năm nay?
Ông Phạm Trọng Đạt: Chắc là sẽ giảm đi, đặc biệt là khi Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm chỉ đạo không chúc tết, tặng quà lãnh đạo; các địa phương không về Hà Nội chúc tết Chính phủ, các bộ, ngành.