Hôm 21/2, Chính phủ Indonesia đã chính thức giao Cơ quan An ninh Hàng hải phụ trách an ninh tại vùng biển Natuna, khu vực thường xuyên xảy ra các vụ đụng độ với tàu cá nước ngoài, đặc biệt là hoạt động xâm phạm của tàu thuyền Trung Quốc. Đây là biện pháp mới tiếp sau hàng loạt những biện pháp nhằm bảo về chủ quyền của Jakatar trong bối cảnh Trung Quốc đang muốn đòi hỏi chủ quyền với cả vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia.
Về lực lượng chấp pháp mới của Indonesia ở Natuna
Theo quyết định mới, lực lượng chấp pháp mới của Indonesia ở Natuna sẽ bao gồm 13 tổ chức và cơ quan, trong đó có Bộ Pháp lý và Nhân quyền, BộTài Chính, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Môi trường và Lâm nghiệp, Bộ Biển và Nghề cá, Quân đội, Cảnh sát quốc gia). Những lực lượng này đặt dưới dự quản lý, chỉ đạo của Cơ quan An ninh Hàng hải Indonesia (Bakamla).
Bakamla là cơ quan tuần tra và cứu hộ cơ quan hàng hải của Indonesia, trực thuộc sự lãnh đạo, chỉ đạo, báo cáo trực tiếp với Tổng thống Indonesia thông qua Bộ điều phối các vấn đề chính trị, pháp lý và an ninh . Nhiệm vụ của Bakamla là tiến hành tuần tra an ninh và an toàn trong vùng lãnh hải của Indonesia và quyền tài phán của Indonesia. Trước đây Bakamla là một tổ chức phi cấu trúc được gọi là Cơ quan điều phối vì an ninh của Cộng hòa Indonesia (“Badan Koordinasi Keamanan Laut Republik Indonesia” , viết tắt là Bakorkamla ). Cơ quan này không phải là một phần hoặc liên kết với Lực lượng Vũ trang Quốc gia Indonesia , mặc dù lãnh đạo cấp cao nhất của nó được tuyển chọn từ Hải quân Indonesia. Tuy nhiên, Bakorkamla thường tiến hành các cuộc tập trận và hợp tác cùng nhau. Trong khi trong các hoạt động tìm kiếm cứu nạn, Bakorkamla cũng tiến hành các hoạt động chung với Cơ quan Tìm kiếm và Cứu nạn Quốc gia .
Tổng thống Joko Widodo chính thức tuyên bố thành lập Bakamla trùng với lễ kỷ niệm “Ngày Nusantara 2014” được tổ chức tại Kotabaru, Nam Kalimantan. Trong dịp này, Tổng thống đã đề cập rằng Bakamla sẽ được điều phối bởi Bộ trưởng Bộ Điều phối Chính trị, Pháp luật và An ninh. Trong khi đó, trong việc quản lý và sử dụng tài nguyên biển, Bộ trưởng Điều phối các vấn đề chính trị và an ninh sẽ phối hợp với Bộ trưởng điều phối cho Bộ Hàng hải.
Nhiệm vụ mới của Bakamla đối với vùng biển Natuna
Nhiệm vụ của Bakamla là tiến hành tuần tra an ninh và an toàn trong vùng lãnh hải của Indonesia và khu vực tài phán của Indonesia. Thiết lập các chính sách quốc gia trong lĩnh vực an ninh và an toàn trong vùng lãnh hải của Indonesia và quyền tài phán của Indonesia; Tổ chức các hệ thống cảnh báo sớm về an ninh và an toàn tại vùng biển và khu vực tài phán của Indonesia; Thực hiện các biện pháp bảo vệ, giám sát, phòng ngừa và truy tố các vi phạm pháp luật trong vùng lãnh hải của Indonesia và quyền tài phán của Indonesia; Phối hợp và giám sát việc thực hiện tuần tra nước với các cơ quan liên quan; Cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và hoạt động cho các tổ chức liên quan; Cung cấp hỗ trợ tìm kiếm và cứu hộ trong vùng lãnh hải của Indonesia và lãnh thổ thuộc quyền tài phán của Indonesia. Theo Quy định số 178 (2014) của Tổng thống Indonesia về Cơ quan An ninh Hàng hải, Bakamla có thẩm quyền: i) Tiến hành truy đuổi ngay lập tức. ii) Sa thải, kiểm tra, bắt giữ, mang và giao tàu cho các cơ quan hữu quan để tiếp tục thực hiện quy trình pháp lý. iii) Phối hợp hệ thống thông tin về an ninh và an toàn trong vùng lãnh hải của Indonesia và quyền tài phán của Indonesia.
Bakamla được chính quyền Indonesia đặt kỳ vọng sẽ trở thành cơ quan an ninh hàng hải chuyên nghiệp và đáng tin cậy trong cả cộng đồng hàng hải quốc gia và quốc tế để hỗ trợ việc tạo ra một chủ quyền, độc lập và cá tính dựa trên sự hợp tác lẫn nhau; tạo ra an ninh hàng hải quốc gia và quốc tế có khả năng duy trì an ninh và an toàn trong vùng lãnh hải của Indonesia và quyền tài phán của Indonesia và phản ánh tính cách của Indonesia như một quốc gia quần đảo; để bảo vệ chủ quyền của Indonesia, độc lập và củng cố bản sắc như một quốc gia hàng hải thông qua Bakamla với tư cách là người bảo vệ trục hàng hải thế giới; đồng thời Việc hiện thực hóa việc phát triển Indonesia thành một quốc gia hàng hải độc lập, mạnh mẽ về phía trước và dựa trên lợi ích quốc gia.
Ngoài vùng biển Natuna mới được giao, khu vực hoạt động của Bakamla là Vùng hàng hải Indonesia được chia thành ba khu vực hàng hải: Khu hàng hải phía, Có trụ sở tại Batam, quần đảo Riau. Khu vực hàng hải này giám sát các khu vực phía Tây Indonesia như các đảo Java, Sumatra và Kalimantan. Khu hàng hải trung tâm, có trụ sở tại Manado, Bắc Sulawesi. Khu vực hàng hải này giám sát các khu vực thuộc miền Trung Indonesia như Sulawesi và quần đảo Sunda nhỏ hơn. Khu hàng hải phía Đông, có trụ sở tại Ambon, Maluku. Khu vực hàng hải này giám sát các khu vực thuộc miền đông Indonesia như Maluku và Papua. Trong tương lai, Bakamla sẽ tăng căn cứ hoặc khu vực hàng hải trải rộng trên vùng biển Indonesia bằng cách xây dựng thêm 7 khu vực hàng hải để hỗ trợ ngành an ninh biển, gồm Bắc Sumatra, Tây Sumatra, Cilacap, Makassar, Balikpapan, Natuna, Sorong và Merauke. Mỗi căn cứ hàng hải sẽ có các trạm radar tầm xa và vệ tinh để hỗ trợ các hoạt động. Ngoài ra, nó cũng sẽ được trang bị các thiết bị giám sát và thông tin từ vệ tinh, có thể giám sát bất kỳ ai vào vùng biển Indonesia.
Lý do Indonesia cơ cấu mới lực lượng chấp pháp tại Natuna
Trước tình hình khu vực ngày một căng thẳng, Chính phủ của Tổng thống Indonesia Joko Widodo vừa tái nhiệm nhiệm kỳ 2, đang có những dự định điều chỉnh chính sách đại dương quốc gia.
Thứ nhất, Indonesia liên quan trực tiếp về mặt địa chính trị đối với tranh chấp tại Biển Đông khi toàn bộ phía bắc của quốc gia này tiếp giáp với Biển Đông. Mọi tranh chấp diễn ra trên Biển Đông, từ đụng độ dân sự mang tính chất phi bạo lực, đến đụng độ quân sự hay cao nhất là leo thang vũ trang đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến Indonesia. Tuy nhiên Indonesia không phải là một chủ thể tham gia trực tiếp trong vấn đề tranh chấp chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, vấn đề trung tâm của các tranh chấp tại Biển Đông khi hàng loạt các quốc gia Trung Quốc. Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan đều tuyên bố chủ quyền lên một phần hay toàn bộ hai quần đảo này. Việc không tham gia vào tranh chấp chủ quyền nói trên tự thân nó đã tạo cho Indonesia một vị trí trung lập nhất định đối với các bên yêu sách.
Thứ hai, Indonesia có chủ quyền trên quần đảo Natuna ở phía Nam Biển Đông, làm cho vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của quốc gia này chồng lấn với yêu sách đường chín đoạn gây tranh cãi. Thực tế, một số đụng độ đã xảy ra tại khu vực vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia bên ngoài vùng đảo Natuna trong những năm vừa qua. Điển hình là cuộc chạm trán giữa tàu tuần tra không vũ trang HM001 của Indonesia và tàu ngư chính Yuzheng 310 của Trung Quốc vào ngày 26/3/2013. Cũng chính tàu Yuzheng 310 này được ghi nhận đã từng xuất hiện trong những sự vụ tương tự vào tháng 5 và tháng 6/2010.
Thứ ba, mặc dù giữa Indonesia và Trung Quốc không tranh chấp về lãnh thổ nhưng sau tuyên bố “đường chín đoạn”, giữa hai nước trên giấy tờ tồn tại vấn đề chồng lấn vùng biển. Lợi ích quốc gia của Indonesia vì thế cũng bị đe dọa bởi yêu sách đường chín đoạn của Trung Quốc. Khu vực phía Nam của Biển Đông, với trữ lượng dầu mỏ khổng lồ, nắm giữ ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế của quốc gia đông dân nhất ASEAN. Với những diễn biến đã nêu, sự hiện diện của bản đồ đường chín đoạn và những biện pháp ngày càng cứng rắn hơn trên thực địa đã được Trung Quốc đẩy xa hơn nữa đến tận rìa của bản đồ đường chín đoạn. Hành động của Bắc Kinh vươn ra đến những vùng biển phía Nam của Biển Đông, đe dọa trực tiếp đến quyền chủ quyền của Indonesia đối với trữ lượng dầu mỏ trong khu vực này và đồng nghĩa với việc đe dọa lợi ích quốc gia của Jakarta.