Các nhà lãnh đạo Mỹ, Anh và Australia sẽ gặp nhau vào ngày 13/3 tại San Diegonhằm cụ thể hóa kế hoạch xây dựng hạm đội tàu ngầm hạt nhân cho Australia. Đây được đánh giá là một bước ngoặt trong hợp tác quân sự giữa 3 nước gần 2 năm sau khi liên minh AUKUS ra đồi năm 2021.
Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Australia Anthony Albanese và Thủ tướng Anh Rishi Sunak tại căn cứ hải quân California sẽ cụ thể hóa thêm nội dung hợp tác trong khuôn khổ Hiệp ước Đối tác an ninh tăng cường Australia-Mỹ-Anh (AUKUS).
Trọng tâm của AUKUS là thỏa thuận của Mỹ xuất khẩu sang Australia công nghệ tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, vốn trước đây chỉ được chia sẻ với Anh. Hai trong số các quan Mỹ chức giấu tên cho biết, sau các chuyến thăm cảng hàng năm, Mỹ sẽ triển khai một số tàu ngầm ở Tây Australia vào khoảng năm 2027 và dự kiến đến năm 2030 sẽ cung cấp cho Australia 5 tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Virginia.
Ra đời vào tháng 9/2021, Hiệp ước Đối tác an ninh tăng cường ba bên Australia-Anh-Mỹ (AUKUS) có ý nghĩa lớn đối với cả Mỹ, Anh và Australia, cho thấy khu vực Ấn Ðộ Dương-Thái Bình Dương rộng lớn tiếp tục là trọng tâm chính sách đối ngoại của những quốc gia này. Tuy nhiên, sự ra đời đột ngột của AUKUS lại vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Trung Quốc và là nguồn cơn gây xích mích giữa các đồng minh, đặc biệt là với Pháp.Trong phản ứng mới nhất, Trung Quốc cảnh báo AUKUS có nguy cơ gây ra một cuộc chạy đua vũ trang, đồng thời cáo buộc 3 nước trì hoãn các nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning cho biết: “Trung Quốc đã nhiều lần thể hiện rõ lập trường nghiêm túc và công bằng của mình liên quan đến hợp tác tàu ngầm hạt nhân ba bên giữa Mỹ, Vương quốc Anh và Australia. Chúng tôi kêu gọi Mỹ, Anh và Australia từ bỏ tâm lý Chiến tranh Lạnh và trò chơi có tổng bằng không, tôn trọng các nghĩa vụ quốc tế một cách thiện chí và làm nhiều điều có lợi hơn cho hòa bình và ổn định khu vực”
Còn đối với Pháp, thỏa thuận đã khiến nước này để vuột mất hợp đồng béo bở trị giá 66 tỷ USD để bán tàu ngầm thông thường Australia. Trước chuyến đi đến San Diego, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã đến Pháp để thảo luận về các hoạt động chung ở Thái Bình Dương giữa hải quân hai nước.
Tuy nhiên tới nay sự bất mãn của Pháp với hợp tác an ninh 3 bên Mỹ, Anh và Australia vẫn chưa hoàn toàn biến mất. Theo một quan chức Pháp, nước này tiếp tục xem AUKUS là một sai lầm. Trong khi đó, mặc dù ban đầu được coi là vận may cho ngành công nghiệp Mỹ, AUKUS cũng đã gây ra một số lo ngại ở Washington về áp lực đối với ngành công nghiệp quốc phòng, vốn đang chạy đua để trang bị vũ khí cho Ukraine.
T.P