Ngày 5/8/2017, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã diễn ra tại Manila, Phi-líp-pin dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Ngoại giao Phi-líp-pin Alan Peter S. Cayentano. Vấn đề Biển Đông đã được nêu trong Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đưa ra ngày 6/8/2017.
Nội dung bản Thông cáo chung như sau:
“…
191. Các Bộ trưởng đã thảo luận sâu rộng về các vấn đề liên quan đến Biển Đông và lưu ý tới quan ngại của Bộ trưởng một số nước về hoạt động tôn tạo và các hoạt động khác ở khu vực đang gây xói mòn lòng tin, làm gia tăng căng thẳng và có thể gây tổn hại đến hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực.
192. Các Bộ trưởng tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hoà bình, an ninh, ổn định, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông
193. Các Bộ trưởng tái khẳng định sự cần thiết của việc tăng cường lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau, thực hiện tự kiềm chế khi tiến hành các hoạt động, tránh các hành động có thể làm phức tạp tình hình và tìm kiếm giải pháp hoà bình cho các tranh chấp theo luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS)
194. Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phi quân sự hoá và tự kiềm chế của các bên tranh chấp cũng như tất cả các quốc gia khác trong việc tiến hành tất cả các hoạt động, bao gồm những hoạt động đã được nêu trong Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) có thể làm phức tạp thêm tình hình và làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông.
195. Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai đầy đủ và hiệu quả toàn bộ văn kiện DOC, đồng thời hết sức hoan nghênh quan hệ hợp tác đang được củng cố giữa ASEAN và Trung Quốc cũng như vui mừng trước việc ký kết và thông qua khung Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), văn kiện sẽ thúc đẩy việc ký kết COC theo một lịch trình được các bên nhất trí. Xét trên đà tích cực này, các Bộ trưởng tái khẳng định đã sẵn sàng bắt đầu đàm phán thực chất về COC và giao nhiệm vụ cho các quan chức cấp cao bắt đầu triển khai đàm phán COC với Trung Quốc. Các Bộ trưởng ghi nhận lợi ích có được từ việc đưa Biển Đông trở thành vùng biển hoà bình, ổn định và thịnh vượng.
196. Hướng tới việc thực thi đầy đủ và hiệu quả DOC, trong khi chưa thể sớm ký kết một Bộ Quy tắc ứng xử hiệu quả, các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai xây dựng lòng tin và các biện pháp phòng ngừa nhằm thúc đẩy lòng tin và sự tin cậy giữa các bên.
197. Các Bộ trưởng hoan nghênh việc thử nghiệm thành công đường dây nóng giữa Bộ Ngoại giao các nước nhằm xử lý các tình huống khẩn cấp trên biển ở Biển Đông. Các Bộ trưởng mong muốn đưa vào triển khai tuyên bố chung về việc tuân thủ Bộ Quy tắc Tránh va chạm bất ngờ trên biển (CUES) ở Biển Đông. Các Bộ trưởng cho rằng, đây là những biện pháp thực tế có thể giảm thiểu được căng thẳng và nguy cơ xảy ra các vụ việc, sự hiểu nhầm và tính toán sai lầm.”
Thông cáo chung đã nhận được sự hoan nghênh và bình luận tích cực của giới quan chức các nước cũng như truyền thông quốc tế. Đáng chú ý, cùng ngày, hãng thông tấn quốc tế Reuters đánh giá cao việc Ngoại trưởng các nước ASEAN ra Thông cáo chung tại Hội nghị AMM 50 “đã thể hiện lập trường mạnh mẽ hơn so với Thông cáo đã được đưa ra tại Lào vào năm ngoái”, thể hiện qua tuyên bố “tầm quan trọng của việc phi quân sự hoá và tự kiềm chế” và đặc biệt là nội dung “những hoạt động gây xói mòn lòng tin, làm gia tăng căng thẳng và làm tổn hại hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực”.
Nguyên văn Thông cáo chung xin vui lòng xem tại đây.